Klinik Psikolog Refika Çavuşoğlu Kurt

Değersizlik Duygusu Üzerine: Nedenleri ve Çıkış Yolları:

Hepimiz zaman zaman “Yeterince iyi değilim” veya “Kimse beni sevmiyor” gibi düşünceler yaşayabiliriz. Ancak bazı insanlar için bu düşünceler, hayatın her alanına nüfuz eder ve ruhsal olarak yıpratıcı olabilir. Bu hisler, psikolojide değersizlik inancı olarak adlandırılır. Kişiler hayatlarını bu cümlelere göre şekillendirebilirler. Bu durum ise insanların hayatlarında hep geri planda kaldığını, tercih edilmediğini ve hep yalnız olduğunu düşünmesine sebebiyet verir.

Değersizlik İnancı Nedir?

Değersizlik inancı, kişinin kendini sürekli yetersiz, eksik veya değersiz hissetmesi demektir.
Bu inanca sahip kişiler genellikle:

Başkalarının onayına bağımlı olur, kendi kararlarına güvenmez
Hatalarını abartır, başarılarını küçümser
Sosyal ortamlarda geri çekilir veya aşırı uyum sağlar
Sürekli “yetersizim” veya “eksikim” hissi yaşar
Kendine güvenme anlamında geri planda kalır
Hayatının çoğu yerinde kendini mutsuz hisseder

İçinde bulunduğunuz bu döngü, çoğu zaman otomatik bir düşünce zinciridir; yani gerçek bir yargı değil, geçmişten gelen bir inançtır.

Değersizlik İnancı ve Sevilmiyorum Hissi Nasıl Gelişir?

Bu inanç genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde şekillenir. Örneğin:

Sürekli eleştirilmek veya başarısızlıkla suçlanmak
Sevginin sadece başarıya bağlı olduğunu hissetmek
Duygularının değersiz görüldüğünü veya önemsenmediğini hissetmek
Travmatik yaşantılar veya ihmal
Diğer insanlarla (kardeş, arkadaş, akranlar) kıyaslanmak

Değersizlik Hissi Günlük Hayatta Nasıl Kendini Gösterir?

Başkalarının onayını almak için sürekli çabalamak
Kendi sınırlarını koruyamamak, hayır diyememek
Hataları abartmak, başarıları küçümsemek
Sosyal ortamlardan çekilmek veya uyum sağlamak için kendini feda etmek
İçsel eleştirmenin sürekli çalışması

Değersizlik ve Sevilmiyorum İnancının Psikolojik Etkileri

Uzun süre devam eden değersizlik ve sevilmiyorum hissi:

Depresyon ve kaygı riskini artırır
Sağlıksız ilişkiler kurma eğilimi oluşturur
Karar vermede zorlanma ve kendini ifade edememe
Hayattan tatmin olamama, sürekli eksiklik hissi

Değersizlik Hissiyle Baş Etme Yöntemleri

1. Farkındalık Kazanmak

İlk adım, bu inancın farkına varmaktır. Kendinize sorun:

“Bu düşünce ne kadar doğru?”
“Bana nasıl hissettiriyor?”
“Bu düşünceyi destekleyen kanıtlar mı var yoksa sadece bir his mi?”

2. İçsel Çocuğunuza Şefkat Göstermek

Geçmişte sizi değersiz hissettiren deneyimlerle yüzleşmek ve içsel çocuğunuza şefkat göstermek çok önemlidir. Ona şunları söyleyebilirsiniz:

“Seni görüyorum. Sen sevilmeye ve değer görmeye layıksın.”

Bu yaklaşım, sevilmiyorum inancının etkilerini azaltır ve özdeğeri güçlendirir.

İçinizde çocuğa sarılmak, onu görünür yapmak sizlerin elinde olacaktır. Siz kendinize ne kadar şefkat gösterirseniz kendinize olan inancınız çok daha güçlenecektir.

3. Kendinize Değerli Davranmak

Küçük ama kendinize iyi gelen şeyler yapın (kendinize bir çiçek almak, kendinize vakit ayırmak)
Başarılarınızı kutlayın
Kendinizi başkalarıyla kıyaslamayın
Kendi sınırlarınızı belirleyin ve koruyun